EHBO-verenigingen en EHBO-koepelorganisaties in Nederland:

Een leken EHBO’er wordt doorgaans lid van een lokale EHBO-vereniging of Rode Kruisvereniging. Deze verenigingen kunnen zijn aangesloten koepelorganisaties. Dit is geen verplichting. Nederland kent enkele grote koepelorganisaties voor EHBO.

KNV EHBO

De Koninklijke Nederlandse Vereniging Eerste Hulp Bij Ongelukken (KNV EHBO) is een EHBO-koepelorganisatie, waarbij ongeveer 550 verenigingen zijn aangesloten.

De KNV EHBO werd in 1893 opgericht door dr. C.B. Tilanus jr en ontving in 1953 het predicaat Koninklijk.
In aantal leden is het de grootste EHBO-organisatie in Nederland.
De aangesloten verenigingen heten allen: “Afdeling [plaatsnaam] van de Koninklijke Nederlandse Vereniging Eerste Hulp Bij Ongelukken”.

Wie lid is van een plaatselijke EHBO-vereniging, is ook automatisch lid van de KNV EHBO.

Nationale Bond

De Nationale Bond voor EHBO is een koepelorganisatie waarbij ongeveer 300 plaatselijke EHBO-verenigingen zijn aangesloten. De Nationale Bond werd in 1949 (de tijd van de verzuiling) opgericht onder de naam Katholieke Nationale Bond voor EHBO en is sterk gelieerd aan het Rode Kruis. Sinds 1991 is het predicaat Katholieke komen te vervallen. In 2000 richtte de KNV EHBO en de Nationale Bond voor EHBO gezamenlijk de Federatie Nederlandse EHBO (FNE) op. In 2005 werd duidelijk dat een fusie geen kans van slagen had en gingen beide organisaties weer autonoom verder.

Overig

Overige koepelorganisaties van EHBO-verenigingen zijn: EHBO Nederland (102 verenigingen), EHBO Limburg (94 verenigingen), EHBO Noord-Brabant (94 verenigingen) en Het Nederlandse Rode Kruis (meer dan 300 afdelingen). Ook reddingsbrigades kunnen gezien worden als een EHBO-vereniging, zij zijn vrijwel allemaal onderdeel van Reddingsbrigade Nederland.

Daarnaast zijn er ook “vrije” zelfstandige EHBO-verenigingen die niet zijn aangesloten bij een van bovengenoemde koepelorganisaties en hun eigen weg bewandelen.

Opleidingen en richtlijnen:

EHBO-richtlijnen in Nederland

Sinds 2005 worden in Nederland de eerstehulpopleidingen en -richtlijnen niet meer vastgesteld door één organisatie. De Goedkeuringsregeling van het Ministerie van VWS aangaande de EHBO opleidingen van Het Oranje Kruis is ingetrokkenen en de overheid laat de regulering van EHBO opleidingen over aan de marktwerking. Er is dus geen sprake meer van een overheidserkenning van EHBO-diploma’s. Alle EHBO-diploma’s hebben voor de wet eenzelfde status. In Nederland zijn er dus verschillende organisaties die EHBO-richtlijnen vaststellen en eerstehulpverleners (EHBO’ers) certificeren. Alle certificerende EHBO-organisaties in Nederland hanteren min of meer dezelfde basisrichtlijnen waarin de reanimatierichtlijnen van de NRR / ERC zijn opgenomen.

Er is meer keuzemogelijkheid voor de consument en bedrijven gekomen in kwaliteit en opleidingsniveau van eerstehulpopleidingen, al naar gelang de behoefte en/of noodzaak (RI&E).

Niveaus

Er zijn meningsverschillen over het indelen van niveaus binnen de leken eerstehulpverlening. Er wordt vooral gediscusieerd en gekeken naar de doelgroepen, zoals passantenhulpverlening en georganiseerde eerstehulpverlening. Doelgroep gerichte eerstehulpopleidingen zijn echter geen maatstaf voor het opleidingsniveau. Met name voor evenementenhulpverlening en/of risico volle beroepen of omgevingen is meestal een uitgebreide ehbo opleiding op een hoger dan standaard niveau noodzakelijk op niveau 4 en hoger.

Praktisch gezien zijn er verschillende niveaus in de eerstehulpopleidingen:
Niveau 0
– Totaal geen kennis
Niveau 1
– Zeer beperkt:
uitsluitend reanimatie, tegenwoordig meestal gecombineerd met AED-bediening.

(BLS/AED niveau).
Gezien de opleidingsvorm, beperkte lesstof en praktische oefentijd vallen hier ook de nieuwe internetcursussen onder.

Niveau 2
– Beperkt:
hieronder vallen bijna alle BHV- / LEH- (Levensreddend Eerste Hulp) opleidingen.
Niveau 3
– Standaard:
hieronder vallen de meeste traditionele eerstehulpopleidingen zoals van het Oranje Kruis, Rode Kruis en van oorsprong buitenlandse organisaties als MFA, FAI en EFR. Deze opleidingen zijn geschikt voor diegenen die een algemeen EHBO-   diploma nodig hebben of iets van EHBO willen weten.

Niveau 4a
– Uitgebreid:
Uitgebreide leken eerstehulpopleidingen bestemd voor diegenen waar uitgebreide kennis over eerstehulpverlening gewenst of noodzakelijk is.

Landelijk certificeerd de Stichting LPEV op dit niveau.
Niveau 4a eerstehulpopleidingen zijn uitermate geschikt voor eerstehulpverleners zoals bij politie, brandweer en waterschappen welke reddings-en bergingsdiensten moeten verrichten en eerstehulpverleners bij evenementen en sporten met verhoogd risico.

Deze eerstehulpopleidingen worden meestal aangeboden als Gevorderd Eerstehulpverlener.

Niveau 4b
– Zeer uitgebreid:
Onder deze categorie vallen, gezien de inhoud van deze opleidingen, onder andere de opleidingen tot Sigma-lid van het Rode Kruis en de opleiding First Responder van de Stichting LPEV.

Niveau 5
– Professionele eerste hulp:
Ambulancezorgverlening, SEH-ziekenhuizen, traumacentra, huisartsen enz.

Niveau 0 t/m 4 is altijd EHBO op lekenniveau.
Niveau 5 omvat onder meer ATLS, PHTLS, ALS, PALS, APLS, EPLS, TNCC en andere specifieke medische opleidingen.

Opleidingsmogelijkheden

Eerstehulpopleidingen (EHBO) worden in Nederland verzorgd door lokale vrijwillige EHBO-verenigingen, afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis (t/m niveau 4) en een keur van commerciële opleidingsinstituten gespecialiseerd in eerste hulp en bedrijfshulpverlening (t/m niveau 3).

Bovengenoemde organisaties laten hun cursisten hoofdzakelijk certificeren door landelijke opererende EHBO-organisaties als de:

Nederlandse Reanimatie Raad (uitsluitend niveau 1)
Nederlandse Rode Kruis (niveau 1, 2, 3 en 4b)
Oranje Kruis (niveau 3)
Stichting LPEV (niveau 3, 4a en 4b)

Daarnaast certificeren veel commerciële (BHV) opleidingsinstituten zelf tot en met niveau 2 (LEH) of 3 (EHBO).

Bedenkelijk en opmerkelijk is dat het zelden voorkomt dat op een hoger dan niveau 3 een eerstehulpopleiding binnen een BHV organisatie wordt aangeboden door BHV opleidings organisaties ondanks dat dit d.m.v. een RI&E noodzakelijk is.

Op de Nederlandse markt zijn ook enkele van origine buitenlandse organisaties actief.
De lesmaterialen zijn overwegend vertalingen, in meer of mindere mate aangepast aan de

Nederlandse markt.

Medic First Aid International (MFA) (niveau 3).
First Aid International (FAI) (niveau 3).
Emergency First Response (EFR), afkomstig uit de duiksport (niveau 2).
Zeer algemene EHBO opleidingen welke wereldwijd wordt verzorgd.
(Emergency First Response en Care For Children) Divers Alert Network (DAN), met specialistische op duik- en waterongevallen gerichte EHBO-opleidingen (t/m niveau 3) en meestal aangeboden aan organisaties met taken rondom of in het water zoals zwembaden, reddingsbrigades ed.

Royal Yachting Association (RYA) First Aid, (niveau 2 of 3) voor watersporters en vaarinstructeurs, geschikt voor ISAF wedstrijdzeilers voor Category 1 en 2 wedstrijden.

Een recente en belangrijke ontwikkeling is dat diverse EHBO-organisaties, zoals het Rode Kruis, NODE, Reddingsbrigades en enkele EHBO-koepelorganisaties, de intentie hebben zich af te splitsen van het Oranje Kruis.

Zij gaan hun eigen lesmaterialen ontwikkelen en/of zijn op zoek naar alternatieven en willen eerstehulpverleners zelf gaan certificeren.

EFAC, EFAM en onderlinge certificaat / diploma erkenningen

European First Aid Certificate (EFAC) en het European First Aid Manual (EFAM).
Het Europese Rode Kruis heeft een standaard Europese eerstehulp opleiding en richtlijnen ontwikkeld waarbij de EFAM het belangrijkste document/opleidingsboek is.

Geslaagde cursisten ontvangen het Europese EFAC certificaat.
Deze Europese eerstehulp richtlijnen zijn een puur Europese Rode Kruis aangelegenheid en staan los van andere EHBO organisaties.

Wederzijdse erkenning van diploma’s is een nieuw fenomeen, dat mogelijk een belangrijke rol zal gaan spelen.

Medio 2011 erkennen in Nederland alleen het Rode Kruis, Reddingsbrigade Nederland en deStichting LPEV wederzijds elkaars eerstehulp diploma op basis van deze EFAC-richtlijn.

Het eerstehulp diploma van het Rode Kruis wordt niet erkend door Het Oranje Kruis. Van de andere landelijke opererende EHBO-organisaties is nog niets bekend over (weder) zijdse erkenningen of overstapmogelijkheden.

Belangrijkste landelijke EHBO-opleidingen

Het Oranje Kruis

De oudste organisatie is Het Oranje Kruis.
Deze organisatie geeft sinds 1912 het Oranje Kruis Boekje uit (hierin staat de leerstof voor het diploma Eerste Hulp) en neemt de examens af voor Oranje Kruis Eerste Hulp diploma’s.

Sinds september 2011 is bij het diploma inbegrepen het bedienen van een AED, verbandleer en kleine ongevallen.

Daarnaast zijn er nog aantekeningen te behalen; zoals eerste hulp bij kinderen, sportletsels en eerste hulp bij wandelletsels.

Ondersteuning wordt verricht door de “BV Eerste Hulp Dichtbij”, de commerciële tak van Het Oranje Kruis, die is opgericht in 2003 met het doel de uitgave van leermiddelen, praktische dienstverlening ten behoeve van eerstehulponderwijs van het Oranje Kruis te ontwikkelen.

Stichting Landelijk Protocol Eerstehulp Verlening

De Stichting LPEV, opgericht in 2007, laat de eerstehulpverlening (EHBO’er) direct aansluiten op de werkwijze van de professionele eerstehulpverlening, zoals de ambulancehulpverlening en examineert en certificeert cursisten en vult hiermee als eerste landelijke EHBO organisatie in Nederland de leemte tussen de traditionele EHBO en de professionele hulpverleners op een hoger opleidingsniveau.

In de lesmaterialen wordt o.a. gebruik gemaakt van de ABCDE-methodiek die nationaal en internationaal al jaren gangbaar is bij nationale en internationale ambulancediensten, brandweerkorpsen, ziekenhuizen en (buitenlandse) eerstehulpverleners.

De lesmaterialen van de Stichting LPEV voldoen aan de Europese EHBO richtlijnen (EFAC).

Diverse commerciële BHV- en EHBO-opleidingsorganisaties, Rode Kruisafdelingen, Reddingsbrigades en EHBO-verenigingen bieden deze nieuwe uitgebreide eerste hulp opleiding (intern) aan in verschillende niveaus (Basis, Gevorderd en First Responder).

Examinering van de cursisten vindt – net als bij het OK – plaats door examenteams onafhankelijk van de opleiders.

Het Nederlandse Rode Kruis – 1e Hulp

In 2007 heeft het Nederlandse Rode Kruis bekend gemaakt actief eerstehulpkennis en -kundete gaan verspreiden door middel van een Europese basiscursus EHBO. Iedereen moet in die visie van het Nederlandse Rode Kruis iets van eerste hulp kunnen. Daarvoor zou het voor iedereen, voor zover hij/zij dat zelf wil en kan, mogelijk zijn iets van eerste hulp te leren. Het Nederlandse Rode Kruis wil zorg dragen voor een laagdrempelig en toegankelijk systeemom iets van eerste hulp te leren: 1e Hulp.

Iets kan in geval van nood al veel betekenen.
In 2008 zijn de eerste 1e Hulp activiteiten gelanceerd.
Zo is de website www.1ehulp.nu gestart, zijn er onder de titel “EERSTE HULP, weet wat je moet doen” twee boeken uitgegeven (een oefenboek en een compleet eerstehulpboek), worden er korte eerstehulptrainingen georganiseerd.

Met de toekenning van het EFAC (European First Aid Certificate) in maart 2009 worden de certificaten van het Nederlandse Rode Kruis erkend door zijn Europese zusterverenigingen.

De nieuwe Europese EHBO-richtlijnen zijn uitsluitend van toepassing voor Rode Kruisorganisaties.

Bij behoefte of noodzaak aan een uitgebreide EHBO-opleiding (niveau 3 en hoger) zijn er nog geen concrete Europese plannen en worden er lokaal aanvullende opleidingen van andere organisaties aangeboden om aan de behoefte en vraag van een adequate eerstehulpverlening te kunnen voldoen zoals bij evenementen.

Zo ontwikkelde het Rode Kruis zelf een cursus evenementenhulpverlening los van haar zusterverenigingen.

Overige EHBO opleiders

Naast bovengenoemde organisaties bieden landelijk opererende en certificerende BHV organisaties in eigen beheer ontwikkelde EHBO opleidingen aan in de vorm van Levensreddende

Eerste Hulp (LEH) aan als onderdeel van een BHV opleiding. Deze LEH opleidingen zijn overwegend (zeer) beperkt.
Ook andere overwegend commerciële kleine(re) BHV opleidingsbedrijven bieden in eigen beheer ontwikkelde EHBO-opleidingen aan.
Deze opleidingen worden meestal in combinatie met een Bedrijfshulpverleningstraining (BHV) aangeboden en vormen een gering marktaandeel.

Internetopleidingen

Een nieuwe manier van de ontwikkeling is het volgen van een EHBO-cursus per internet. Deze beperkte – hoofdzakelijk theoretische – eerstehulpopleidingen zijn bestemd voor eerstenhulpverleners tot en met niveau 2 en zijn derhalve uitlsuitend geschikt voor diegene die iets van EHBO willen weten.